nieuws uit Namibia

Het heeft even geduurd, maar hier dan weer een update vanuit Afrika. Waar zal ik beginnen. Ik ben momenteel voor twee dagen in Windhoek om mijn budgetaanvraag aftehandelen. Vrijdagavond begint mijn rondreis door Namibie, ik vertrek eerst naar de Caprivi Strip en vanuit daar ga ik naar de Victoria Falls, in Zimbabwe, dan weer terug naar Namibie, Tsumeb om precies te zijn, dan Etosha, het nationale wildpark, Omraruru voor kerst en oud&nieuw, de woestijn, de kust en dan 9 januari terug naar Gobabis want de elfde gaan de scholen weer beginnen. Zo dat zijn de plannen voor de aankomende maand maar het is natuurlijk ook de bedoeling dat ik jullie laat weten wat ik de afgelopen twee weken heb uitgespookt. Ik heb dus een week in Epukiro gezeten, een dorp in de buurt van Gobabis, nou ja, in de buurt, toch al zo’n 100 kilometer ver, met slechts tot halverwege de route een asfalt weg, daarna is het zand en steen. Dus die rit duurt bij elkaar al bijna twee en half uur. De bedoeling was dat ik van zaterdag de 26e November tot en met donderdag de 1e december les zou geven aan de plaatselijke theatergroep. Ik had geloof ik al vermeld dat de zaterdag sowieso niet door zou gaan vanwege een bruiloft. Niet dat dat feest echt van de grond is gekomen trouwens, want vanwege religieuze overtuigingen werd er geen alcohol geschonken, dus waren de meeste mensen snel weer vertrokken. Die dag werd er wel besloten om zondag een dorpsvergadering te houden aangezien er nogal wat klachten waren over het gedrag van de twee ‘community leaders’ van Epukiro.
Ze verkochten bijvoorbeeld vee van het dorp zonder dit met de mensen te overleggen. Dit impliceerde dus dat de les van zondag ook niet door kon gaan, ten eerste omdat iedereen bij die vergadering aanwezig wilde zijn, en ten tweede omdat hij plaatsvond in de community hall waar ik les zou geven. Maandag om vijf uur zou dus de eerste les worden. Om zes uur had ik uiteindelijk zes deelnemers (ipv 14) waarvan ik er een nog hoogstpersoonlijk uit haar tuin heb geplukt. Was wel een leuke les.
De volgende dag had ik er om kwart voor zes wel ineens 14. Woensdag ook, alleen niet dezelfde als de vorige dag. Donderdag ging ik om kwart voor vijf naar de community hall, ja ik ging nog steeds uit van vijf uur, en onderweg kwam ik bij een klein winkeltje, (bij het woord winkel moet je je zo min mogelijk voorstellen) zo’n beetje alle mannelijke deelnemers van de groep tegen, met flessen bier in hun hand, die een beetje werden weggemoffeld toen ze mij in de smiezen hadden. Ik raakte met iemand aan de praat, geen deelnemer by the way, en toen ik weer om me heen keek was de rest vertrokken, maar niet naar de community hall. Die dag kwam er slechts één persoon opdagen, die me na een half uur wachten schoorvoetend vertelde dat het geen zin had, ze zouden toch niet komen. Het was namelijk het begin de maand, iedereen had net betaald gekregen en was al vanaf twee uur ‘s middags aan het drinken. Plus daarbij het feit dat een aantal mensen de volgende dag ook moesten vertrekken voor het Cultural Festival en ze de groepsleider moesten beloven om tot in iedergeval na hun optreden niks te drinken, dus wilden ze het er nu nog even van nemen. Alle meiden moesten nog kleren wassen, pakken, eten koken en dat soort dingen, dus die hadden ook geen tijd of wilden geen tijd maken. Tja, dan voel je je wel een beetje lullig, vooral omdat je ze vlak voor de les nog gezien hebt en ze niks tegen je zeggen. Ik kwam later een jongen tegen en vroeg hem op de man af waarom hij me niet gewoon gezegd had dat hij niet zou komen, dat ik dat veel liever had gehad dan daar voor lul te zitten wachten, Ja, daar kon hij me geen echt antwoord op geven, hij mompelde nog iets over een speciale stok die hij nog ergens vandaan moest halen voor het optreden, terwijl hij de hele tijd naar de grond keek en om vergiffenis vroeg. Alhoewel ik al door veel mensen gewaarschuwd was voor dit soort situaties en al weet je dat je het niet persoonlijk moet opvatten moet je toch even door bepaalde emoties heen die hier bijhoren, voor alles is een eerste keer. Ik ben blij dat ik het nu alvast heb meegemaakt zodat ik er beter op voorbereid ben in toekomstige situaties. Afgelopen vrijdag (2 december) moest ik om vijf uur ’s ochtends opstaan om om zes uur achter de missiepost op de bus te wachten samen met de rest van de mensen die allemaal naar Khorixas gingen voor het National Cultural Festival. Maar al wat er om zes uur ’s ochtends arriveerde, het was geen bus. Wel een ezelkar, een trekker, wat mannen in auto’s met laadbakken op weg naar de farm, en de priester die een rondje ging rijden over zijn land te samen met zijn bejaarde schele hond. Uiteindelijk arriveerde de bus om tien uur ’s ochtends en net op het moment dat iedereen klaar stond met zijn bagage in de handen bleef hij steken in een zanderig bochtje. De chauffeur deed nog een paar verwoede pogingen om het ding los te krijgen maar het mocht niet baten. Dus op naar de priester om te vragen of we zijn trekker mochten lenen. Dat kon gelukkig. In eerste instantie werd het ding aan de achterkant van de bus vastgemaakt wat ik opzich al een wonderlijk idee vond, maar goed, ik ben zelf niet een van de meest technische mensen dus... Hoe het ook zij, het hielp niks, de zandophoping rondom de wielen werd enkel hoger, dus werden er scheppen gehaald. Ondertussen waren de mensen die nog steeds in de bus zaten er ook maar uitgestapt en schaarden zich bij de rest van de wachtenden in de schaduw. Het was ondertussen al weer half elf en erg warm. De trekker werd nu voor de bus gezet. Maar dat arme kleine trekkertje kapseizde haast toen hij de bus naar voren probeerde te heisen. Er werd ergens nog een trekker vandaan gehaald en iemand die vroeger truckchauffeur geweest was nam plaats achter het stuur om het vehikel richting vrijheid te sturen. Om kwart over elf was het dan eindelijk zover, we konden vertrekken.
Om half twaalf in plaats van zes uur ’s ochtends waren we on the road to Khorixas, waar we om tien uur ’s avonds arriveerden. We sliepen met de rest van de groepen in een schoolhostel. In Namibie heb je overal kostscholen omdat het land zo uitgestrekt is met kleine dorpjes en veel farms dat kinderen vaak te ver van huis naar school moeten en dus in de kost gaan. In onze bus zaten de vier groepen uit de regio of provincie Omaheke.
Lower primary, upper primary, youth en adult. In totaal waren er zijn zo’n tien regio’s dus veertig groepen bestaande uit per stuk een man/vrouw of 15. Lekker druk dus. Heel veel kinderen. Toen we aan kwamen waren ze allemaal druk aan het repeteren, dus overal getrommel, gezang en gedans. Goeie binnenkomer. Ik zal even snel uitleggen wat dit Cultural Festival inhoudt. Je hebt dus per regio vier groepen en die presenteren een traditionel zang en dans performance van maximaal 20 minuten. Nu heb je in Namibie heel veel verschillende etnische groepen die verspreid over het hele land wonen dus per regio kan je vier verschillende tradities vertoond krijgen maar dit hoeft niet perse het geval te zijn. Uit de regio Omaheke had je bijvoorbeeld drie keer dezelfde cultuur vertegenwoordigd, namelijk die van het bechuana volk, wat setswana spreekt en een groep van bushmen of San meisjes, die van de kliktaal, ongelooflijk hoe dat klinkt. Je hebt geloof ik trouwens elf verschillende talen in Namibie. Maar goed, iedere groep presenteert dus zijn cultuur en er is een jury die aan het einde van de rit bepaald wie dit het beste gedaan heeft. Wel werd ons tot vervelend toe op het hart gedrukt dat het er niet omging wie de beste cultuur had, of welke cultuur minder was dan de andere, nee het gaat om de manier van performen, de kostuums. Het geheel vond plaats in een stadium ergens aan de rand van het stoffige woestijnstadje. Het was daar echt superheet. Vandaar dat het festival ook iedere dag al om zes uur begon, wat inhield dat we ’s ochtends om half vijf opstonden om ons in de niet al te vieze maar ook niet al te schone washokken en masse te wassen. Met zijn vieren rond een wasbak en dat keer zes. Ik moet hier ook nog bij vermelden dat ik de enige blanke was binnen deze setting, wat nogal wat verbazing schiep de eerste ochtend... Het festival ansich was super, alleen een beetje lang aangezien zoals ik al eerder zei redelijk vaak dezelfde traditie vertoond kreeg, zeer traditie getrouw uit gevoerd dus het leek allemaal heel veel op elkaar. De groep met ik mee was, ging dan ook meteen na de openingsceremonie terug naar het hostel om te pitten. Ik niet. De enige middag dat ik gespijbeld heb is zondag, toen zijn we met z’n allen naar een Shebeen (zo noemen ze hier een bar waar ook muziek gedraaid wordt) geweest, bier gedronken, ja toen mocht het weer omdat ze al gepresenteerd hadden en gedanst. Tot grote hilariteit in eerste instantie van de omstanders deed ik gewoon mee, en ik wil niet opscheppen maar ik deed niet onder voor hun danskwaliteiten. The word was on the streets, want het werd al snel drukker en drukker met mensen die allemaal even een kijkje kwamen nemen naar dat dansende witte meisje. Heel veel lol gehad. Ik moest alleen even wennen aan de manier waarop er door enkele groep leden om drankjes werd gevraagd. Ik beschouwde het tot op zekere hoogte als vanzelfsprekend om ze gedurende ons verblijf van drankjes, snacks ed te voorzien. Maar toen dat eenmaal established was werd het snel heel vanzelfsprekend en op een gegeven moment voelde ik me een soort wandelende bank. Daar heb ik dus een stokje voor gestoken en heb gezocht naar een manier die ik zelf ok vond om hier mee om te gaan. Ik heb natuurlijk meer geld dan zij, maar rijk ben ik zeker niet. De avond tevoren hadden ze trouwens hun generale repetitie, maar die wilden ze niet op het hostel terrein doen, dus hebben we de buschauffeur, die zichzelf Onetime noemt, gevraagd om ons ergens langs de kant van de weg te brengen. Daar hebben ze hun optreden uitgevoerd in het licht van de koplampen van de bus in een stoffig veldje, was best spectaculair en ik voelde me zeer bevoorrecht omdaar bij te mogen zijn.
Dat heb ik trouwens de hele tijd dat ik daar was gehad, ook al was het af en toe ook wel een beetje moeilijk om toch steeds echt de enige blanke te zijn. De kinderen in de courtyard van ons slaapvertrek bleven steeds op enige afstand verlegen naar me staren, tot ik op maandag avond met ze mee ging voetballen. Van de gene was al gauw niks meer over en had ik een stuk of twintig kinderen aan me hangen die stuk voor stuk door me op getild wilden worden, mijn haar wilden voelen en met hun handjes over mijn huid wreven. Op een gegeven moment ben ik maar gaan zitten en heb ze laten gaan, maar dan wel baie zachtjes, (das afrikaans voor erg zachtjes). Ik voelde me een soort levensgrote barbie bij wie je eindeloos opnieuw d’r haar doet. Na tien minuten had ik daar toch wel genoeg van en stelde ik voor om wat anders te gaan doen. We hebben liedjes gezongen, eerst ik in het Nederlands en toen zij in Damara. Toen het tijd was om te gaan slapen heb ik bijna honderd kusjes gekregen en werd me op het hart gedrukt om over ze te dromen die nacht. De volgende ochtend bleek een van de meiden van de groep ’s nachts niet te zijn thuis gekomen om te slapen, dat was dus echt not done. Nog een hele discussie over gevoerd met een van de mannelijke leden. Als meisje is zoiets echt schandelijk, maar als een jongen het zou doen, geen probleem. Het is hier ook zeer normaal om een lover te hebben, wat wij in Nederland je vaste vriendin zouden noemen, en daarnaast een aantal girlfriends, dat zijn dan meiden waarmee je het naast je lover ook doet. Maar werd mij verteld dit kwam ook de lover ten goede want op die manier werd de man des te beter in bed, dan wanneer hij enkel met haar zou slapen. De vrouw mag echter absoluut maar een partner hebben anders is ze een slet. En hij was er van overtuigd dat als zijn lover met een andere man zou slapen hij dat onmiddelijk zou merken omdat die ander een andere ‘ size’ zou hebben. En stel je voor dat die ander beter is, dan zou ze hem onmiddelijk verlaten, geen sprake van dus.
Dinsdag was de laatste dag van het festival en werden de prijzen uitgereikt. Het moment waarop Omaheke te horen kreeg dat het drie van de vier te winnen prijzen had binnengesleept heb ik gemist omdat ik op dat moment vastgeklampt werd door een Nama man die me ervan probeerde te overtuigen dat de Bechuana cultuur hier niet thuishoort (dit volk is honderd jaar geleden vanuit Zuid Afrika in Namibie terecht gekomen) dat wat ze doen geen cultuur is, maar een concert, dat ze flink gesponsord worden terwijl hij helemaal geen geld heeft met zijn groep. Hij was echt heel boos en wanhopig, hij wilde me perse zijn adres geven zodat ik hem kon helpen een sponsor te vinden of iemand die hun kon leren hoe een project voorstel samen te stellen en dit bij de juiste persoon terecht te laten komen. De stelligheid waarmee hij ervan overtuigd was dat ik hem daarbij kon helpen en de wanhopige blik die hij daarbij in zijn ogen had brachten me wel even van mijn stuk waardoor het euforische moment van overwinning totaal langs me heen ging en ik eerder zin had om een potje te janken. ’s Avonds was er een ‘gala’ diner voor de groepleiders en de hooggeplaatsen, zoals juryleden en bestuurslieden. Dit terwijl al die kids in het hostel een walgelijk bordje soep met twee sneetjes brood voorgeschoteld kregen. Ik was door de groepleidster mee gevraagd naar het diner, en omdat ik wel nieuwschierig was naar het gala gehalte van het diner, ging ik mee. Het viel nogal mee, maar opzich was het wel te eten. Er was nog heel veel voedsel over dus heb ik geprobeerd om dat mee te krijgen voor de kinderen in het hostel, maar daar konden ze echt niet aan beginnen, dat druisde totaal tegen de principles in. Tenzij ik honderd N$ dollar per portie wilde betalen, dan kon het wel (zo’n 13 euro). Ja daahaag.
De volgende ochtend om vier uur opgestaan om de bus te nemen. Voelde me superbrak, vooral door slaapgebrek en vieze wijn van de avond tevoor. Gelukkig veel geslapen in de bus, zodoende ging de reis ook veel sneller. Onderweg kwamen we nog een ongeluk tegen. Een auto lag op de kop langs de kant van de weg, stukje verderop de bestuurder en nog iets verder zijn aanhangwagen of wat er van over was. Het fenomeen ramptoerisme was me al bekend, daar hebben we in Nederland ook een handje van, maar hier was het echt een bewonderingswaardigheid. Er stonden zo’n twintig auto’s geparkeerd en iedereen liep in een keurig lijntje van de auto, naar de gewonde, naar de aanhangwagen.
Zo ook bijna iedereen uit onze bus, waarna we onze route vervatten. Rond het middaguur kwam ik aan bij Retha en William, keurig afgeleverd door de buschauffeur Onetime, die precies wist waar ze woonden omdat hij de governmentbus bestuurde van Retha’s departement. Vandaag de hele dag gewerkt aan mijn budget aanvraag op het kantoor van Retha bij het ministerie van Onderwijs, jeugd, cultuur en sport. Ja, ik kom hogerop...
Morgenavond vertrek ik weer voor een lange busreis, althans dat hoop ik want er schijnt momenteel een brandstof probleem te zijn. I’ll keep you posted.
Weet niet wanneer ik weer beschikking zal hebben over internet, maar zodra de kans er is zal ik weer schrijven. Hopelijk is alles wel voor jullie in Holland, en ik mis jullie wel, soms, een beetje... veel dikke zoenen en liefs. Marieke